Yapay zekâ artık hayatımızın her yerinde. Cevap yazıyor, fotoğraf üretiyor, kod yazıyor, hatta iş görüşmeleri yapıyor. Peki size şunu söylesem: Bu sistemlerin nasıl çalıştığını, neden belirli kararları verdiğini onu yapanlar bile tam olarak bilmiyor?

Anthropic’in CEO’su Dario Amodei geçtiğimiz günlerde bunu açıkça söyledi. Dedi ki: “Yapay zekâyı geliştirdik ama içinde ne olduğunu bilmiyoruz. Bu, insanlık tarihinde bir ilk.” Çünkü daha önceki teknolojilerde – motorlar, bilgisayarlar, atom bombaları – mühendisler her parçayı tek tek anlamıştı. Şimdi ise elimizde bir kara kutu var. Bir model milyonlarca karar veriyor, ama neden öyle düşündüğünü açıklayamıyor. Ve biz de bunu çözemiyoruz.

Amodei bu sistemleri klasik makineler gibi değil, organik bir şekilde büyüyen canlılara benzetiyor. Koşulları veriyoruz, eğitiyoruz… ve sonra kendi dilini kendi içinde oluşturan bir sistem çıkıyor karşımıza. Ama o dili biz bilmiyoruz.

Peki bu ne anlama geliyor?
Yarın bir yapay zekâ karar alırsa – örneğin bir işten kimi çıkaracağına, hangi haberi göstereceğine, hatta bir güvenlik sistemi içinde nasıl davranacağına – biz onu gerçekten denetleyebiliyor muyuz?
Ya da daha kötüsü: Sistem kendi içinden çıkan bir davranış kalıbıyla tehlikeli bir karar alırsa, biz bunu fark edebilecek miyiz?

Amodei “Yapay Zekâ MR’ı” gibi teknolojilerle bu modellerin içini görmeyi hedefliyor. Ama zaman daralıyor. Çünkü bu sistemler çok yakında yalnızca sohbet etmekle kalmayacak; ekonomileri, güvenliği, hukuku ve hayatımızın merkezini etkileyen kararlar verecek.

Ve biz, onu yaptık. Ama anlamadık.